This is a transcript for the August 2019 'Ebron y'n Nos' piece I prepared for Radyo An Gernewegva, broadcast in #444.
Ebron y’n Nos – mis-Est 2019
Dydh da.
My a wre kewsel a-dro dhe’n loor yn mis-Gortheren, mes my a ankovas
neppyth. Yma hwithrell gwrys gans Eynda “Chandrayaan-2” ow mos
dhe’n loor.
An hwithrell Chandrayaan-2 kyns lonch. Imaj: ISRO |
Gwelesheans an lester efanvos Chandrayaan-2 yn resegva a-dro dhe'n loor. Imaj: ISRO |
Yth esa an lonch an
22a mis-Gortheren dhyworth Kresen Efanvos Satish Dhawan, Sriharkota,
Eynda.
An lester efander a
wra entra resegva a-dro dhe’n loor a-dro dhe 20ves mis-Est hag an
tirell a wra tira war an loor yn mis-Gwynngala. Yma gwrandryell
henwys Pragyan gensi. An dowlenn yw dhe dira ogas dhe aghel
dyghow an loor, ha gwaytys yw dhe’n tirell ha’n gwandrell durya
rag 14 dydh, neb yw unn dydh war an loor. An hwithrell y honan a wra
pesya yn resegva a-dro dhe’n loor, ha gwaytys yw hi dhe oberi rag
bledhen.
Yth esa an loor
nowydh 1a mis-Est, kynsa kwartron 7ves mis-Est, loor leun 15ves
mis-Est, kwartron diwettha 23a mis-Est ha loor nowydh arta 30ves
mis-Est.
Yma an kowas ster
kodha Perseid an mis ma, an ughella niver anedha dhe’n 12ves
mis-Est. Yma an loor y’n ebron an bledhen ma, mes possybl hwath dhe
weles nebes sterennow kodha.
Yma Yow ha Sadorn
hwath gweladow y’n soth wosa howlsedhes, isel yn rannevesow
Scorpius ha Saggitarius.
Yma Neptun yn
ranneves Aquarius, orth y enebieth dhe’n degves mis-Gwynngala, mes
nyns yw gweladow dhe’n lagas nooth drefenn y vos re bell
dhyworthyn. Y vraster yw 7.8, le splann ages an gwanna ster a yllyn
ni gweles a-dro dhe vraster 6 yn ebron tewl. Yth yw possybl dh’y
weles dre dhewweler po pellweler byghan gans mappa dh’y dhismygi
dhyworth sterennow, yma gwiasva www.heavens-above.com
po medhelweyth hep kost Cartes du Ciel
https://www.ap-i.net/skychart/en/start
da rakhenna. Hemm yw an
planet a wrug an steronydh kernewek John Couch Adams dargana dre an
movyans Ouranos tennys gans
an planet anwelys.
Mergher
yw gweladow yn bora,
yn Est-North-Est kyns an howldrevel. Y’n mis ma, Mergher a wra
sevel a-dro dhe unn our kyns an howl. Rag ensampel, dhe’n 15ves
mis-Est, Mergher a sevel orth hanter wosa peswar ha’n howl a sevel
eth mynysenn wosa hwegh. Dhe’n unnegves warn ugens mis-Est, Mergher
a sevel dhe seyth mynysenn wosa hwegh eur ha’n howl dewdhek
mynysenn warn ugens wosa hwegh. Mergher a wra mos a-dryv dhe’n howl
dhe’n peswora mis-Gwynngala, neppyth gelwys “superior
conjunction” gans
steronydhyon – a yll bos “unyans gwarthav” yn kernewek. Mar
kwra Mergher po Gwener mos ynter an howl ha’n norvys, henn yw
“inferior conjunction”
po “unyans isella”.
Dhyworth an medhelweyth Cartes du Ciel |
Dhyworth an medhelweyth Cartes du Ciel |
Dhyworth an medhelweyth Cartes du Ciel |
Yn mis-Gortheren yth
esa nebes dydhyow pooth y’n Breten Veur hag Europ. Yth esa tempredh
38.7 C kovskrifys yn Kargront, ha tempredhow an ughella bythkweth
kovskrifys yn nebes gwlasow erell yn Europ. An bern ayr tomm a wrug
mos dhe’n Arktek, hag meur a rew yn Ynys Las a wra teudhi.
Bern ayr tomm dhe Europ. Dhyworth nsidc.org/greenland-today/2019/08/europes-warm-air-spikes-greenland-melting-to-record-levels |
Yma moy a rew ow teudhi yn Ynys Las es bledhenyow kyns. Dhyworth nsidc.org/greenland-today/2019/08/europes-warm-air-spikes-greenland-melting-to-record-levels |
Lorellow yw posek
rag mires orth an effeythow chanj an hin, hag an hav ma, yma tanow
koswik yn lies le, y’ga mysk Portyngal ha Russi hag Alaska.
Tanow koswik yn Russi ha kommol mog euthyk bras. Dhyworth https://www.esa.int/spaceinimages/Images/2019/07/Siberian_wildfires |
Bys nessa prys,
Davydh Trethewey